To kolejna zmiana rozliczeń VAT od pobieranych kaucji za opakowania na napoje w ciągu dwóch lat. Poprzedni system nie zdążył jeszcze w pełni wejść w życie, a podatnicy muszą już dostosować się do nowego systemu kaucyjnego od 1 października 2025 r. Na szczęście przedsiębiorcy na końcu łańcucha dostaw nie zostali objęci obowiązkiem rozliczania VAT od pobieranych kaucji.
Dziś przedstawiamy pierwszy z wpisów na temat kaucji w podatku VAT, kolejne będą odniesieniem do objaśnień podatkowych wydanych w tym zakresie przez Ministerstwo Finansów.
Wejście w życie przepisów
Przepisy VAT dotyczące zmian w systemie kaucyjnym od opakowań na napoje weszły w życie od 1 stycznia 2025 r. Jednak nowy system kaucyjny ma zacząć działać od 1 października 2025 r. Dopiero od tego dnia podmiot reprezentujący ma obowiązek zawarcia umowy z każdym wprowadzającym produkty w opakowaniach na napoje lub wprowadzającym bezpośrednio produkty w opakowaniach na napoje, który się do niego zgłosi (art. 40h ust. 4 ustawy z 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi, dalej: ustawa o gospodarce opakowaniami).
Oznacza to, że obowiązki VAT ciążą na tych podmiotach dopiero od 1 października 2025 r.
♻️ Na czym polegają zmiany w rozliczeniu VAT od opakowań?
Zmiany dotyczą rozliczenia VAT od kaucji pobieranej przy sprzedaży napojów w opakowaniach. Nowe rozwiązania przewidują jednolite podejście do wszystkich rodzajów opakowań objętych systemem kaucyjnym. Te same zasady objęły opakowania wielokrotnego i jednorazowego użytku. Nie zmieniły się zasady rozliczeń VAT od innych opakowań zwrotnych.
Przez system kaucyjny rozumiany jest system wskazany w art. 8 pkt 13a ustawy o gospodarce opakowaniami. System ten obejmuje sprzedaż napojów w opakowaniach jednorazowego albo wielokrotnego użytku, od której pobierana będzie kaucja, zwracana użytkownikowi końcowemu w momencie zwrotu odpowiednio opakowania objętego systemem kaucyjnym albo odpadu opakowaniowego powstałego z opakowania objętego systemem kaucyjnym.
Systemem kaucyjnym będą objęte butelki PET o pojemności do 3 litrów i puszki metalowe o pojemności do 1 litra oraz butelki szklane wielokrotnego użytku o pojemności do 1,5 litra.
Nadal będzie obowiązywać zasada, że do podstawy opodatkowania VAT nie wlicza się kaucji pobieranej za opakowania objęte systemem kaucyjnym, jeżeli podatnik dokonał dostawy towaru w tym opakowaniu.
Oznacza to, że pobór kaucji na każdym etapie obrotu w łańcuchu dostaw nie jest i nie będzie opodatkowany VAT. Przykładowo podatnik będący hurtownikiem, który kupuje napoje w opakowaniach od wprowadzającego produkty w opakowaniach na napoje, a następnie sprzedaje je do jednostki handlowej i pobierze kaucję od tych opakowań, nie wlicza jej do podstawy opodatkowania VAT. Podobna zasada obowiązuje w całym łańcuchu dostaw – VAT nie wystąpi również między jednostką handlową a użytkownikiem końcowym.
Zmienią się natomiast zasady rozliczeń VAT, gdy klient nie zwróci opakowania i kaucja zostanie zatrzymana. Do rozliczenia VAT z tego tytułu zostały wyznaczone dwa podmioty – podmiot reprezentujący i podmiot wprowadzający napoje w opakowaniach.
Jakie obowiązki ma podmiot reprezentujący?
Zmiana polega na wyznaczeniu jednego podmiotu, który jest obowiązany do obliczenia i pobrania VAT od niezwróconej kaucji oraz wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu. Obowiązek ten został nałożony na podmiot reprezentujący.
Jest to podmiot prowadzący system kaucyjny, który musi zawrzeć umowy z podmiotami wprowadzającymi produkty w opakowaniach. Będzie on płatnikiem VAT w imieniu tych podmiotów (art. 17b ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług; dalej: ustawa o VAT).
Płatnik będzie obowiązany, bez wezwania naczelnika urzędu skarbowego, do obliczania i wpłacania kwot podatku na rachunek właściwego urzędu skarbowego. Okresem rozliczeniowym będzie rok.
Podmiot reprezentujący będzie musiał wpłacić VAT w terminie do ostatniego dnia miesiąca następującego po roku, dla którego ustalono różnicę w wartości kaucji pobranej (wynikającej z opakowań objętych systemem kaucyjnym, wprowadzonych do obrotu w danym roku), a kaucji oddanej (z opakowań lub odpadów opakowaniowych objętych tym systemem, zwróconych do podmiotu reprezentującego w danym roku).
Pierwszy raz będzie musiał wpłacić VAT za rok 2025. Dla rozliczeń za 2025 r. termin na wpłatę VAT został wydłużony do 28 lutego 2026 r. (na podstawie dodanego art. 145ka ust. 2 ustawy o VAT). Ponieważ dzień ten przypada w sobotę, termin zapłaty minie 2 marca 2026 r.
Jakie obowiązki VAT ma wprowadzający produkty w opakowaniach
Nałożenie na podmiot reprezentujący obowiązków płatnika VAT nie wyłącza obowiązków związanych z rozliczeniem VAT przez podatnika wprowadzającego produkty w opakowaniach na napoje.
Podatnikiem pozostaje nadal wprowadzający produkty w opakowaniach na napoje. VAT powstały w związku z niezwróceniem opakowań lub odpadów opakowaniowych będzie wykazywany w rozliczeniach tego podatnika.
W przypadku niezwrócenia do podmiotu reprezentującego opakowania lub odpadu opakowaniowego objętych systemem kaucyjnym, wprowadzający produkty w opakowaniach na napoje będzie podwyższał podstawę opodatkowania w JPK_V7 składanym za pierwszy okres rozliczeniowy roku następującego po roku, dla którego ustalono różnicę w wartości kaucji.
Za 2025 r. wyjątkowo tego rozliczenia należy dokonać w JPK_V7 za luty 2026 r. (art. 145ka ust. 1 ustawy o VAT).
📊 Kto będzie prowadził ewidencję opakowań i kaucji
Wprowadzający produkty w opakowaniach na napoje oraz podmiot reprezentujący będą zobowiązani do:
- prowadzenia ewidencji w postaci elektronicznej,
- udostępniania ewidencji drogą elektroniczną na każde żądanie organu podatkowego,
- przechowywania ewidencji przez okres pięciu lat od zakończenia roku, którego dotyczy rozliczenie.
Ewidencja będzie musiała zawierać dane niezbędne do określenia podstawy opodatkowania VAT, w tym:
- informacje o wprowadzonych do obrotu opakowaniach objętych systemem kaucyjnym, z podziałem na rodzaje,
- wartość pobranej kaucji w danym roku,
- zwrócone opakowania i odpady opakowaniowe z podziałem na rodzaje,
- wartość zwróconej kaucji w danym roku.
Ewidencja podmiotu reprezentującego będzie prowadzona z podziałem na wprowadzających produkty w opakowaniach na napoje.
🧭 Czy będą kolejne zmiany w opodatkowaniu kaucji za opakowania zwrotne
W Ministerstwie Klimatu trwają prace nad projektem ustawy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych. Ma on ustanowić ramy prawne do stosowania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2025/40 z 19 grudnia 2024 r.
Zastąpi obecną ustawę o gospodarce odpadami i będzie obowiązywać od 2028 r. Wprowadzi również zmiany w VAT, ale tylko w zakresie definicji – np. systemu kaucyjnego. Zasady rozliczeń VAT od zatrzymanej kaucji nie ulegną zmianie.
📚 Podstawa prawna
• art. 2 pkt 49a, 50, 51, 52, art. 17b, art. 29a ust. 11a, 12c, 12d, art. 103 ust. 5da, art. 109 ust. 11ia–11ic, art. 145ka ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (j.t. Dz.U. z 2025 r. poz. 775; ost.zm. Dz.U. z 2025 r. poz. 1203)
• art. 10 ustawy z 21 listopada 2024 r. o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2024 r. poz. 1911)