To już pewne: od 1 stycznia 2026 roku zmienią się zasady liczenia stażu pracy. Rząd przyjął projekt nowelizacji Kodeksu pracy, który wprowadza długo oczekiwane zmiany w zakresie tego, co może być wliczane do stażu pracy. Nowe przepisy sprawią, że do stażu pracy zaliczymy nie tylko etaty, ale także samozatrudnienie, umowy cywilnoprawne czy staże zawodowe.
To ogromna zmiana, która może istotnie wpłynąć na prawa i sytuację zawodową milionów pracowników w Polsce. W poniższym artykule wyjaśniamy, co dokładnie się zmienia, kogo obejmie nowelizacja, jak będzie można udokumentować dodatkowy staż pracy i co to oznacza dla pracodawców.
Co się zmienia od 1 stycznia 2026 roku?
Zgodnie z przyjętym przez rząd projektem nowelizacji, do stażu pracy będą mogły być wliczane również inne okresy aktywności zawodowej poza etatem, w szczególności:
- samozatrudnienie (prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej),
- współpraca z osobą prowadzącą działalność gospodarczą,
- czas zawieszenia działalności w celu opieki nad dzieckiem,
- członkostwo w rolniczych spółdzielniach produkcyjnych
- umowy cywilnoprawne (zlecenie, dzieło),
- legalna praca za granicą,
- wolontariat i inne formy działalności społecznej,
- staże zawodowe i praktyki,
- inne okresy aktywności zawodowej potwierdzone odpowiednimi dokumentami,
- szerszy zakres okresów nauki (np. szkoły policealne, szkoły branżowe).
Celem zmian jest urealnienie podejścia do stażu pracy — tak, aby odzwierciedlał on faktyczną aktywność zawodową, a nie tylko formalne zatrudnienie na umowie o pracę.
Dlaczego to takie ważne?
Staż pracy wpływa na wiele istotnych uprawnień pracowniczych, w tym:
- długość urlopu wypoczynkowego (20 lub 26 dni),
- prawo do dodatków stażowych (np. w administracji, oświacie, ochronie zdrowia),
- odprawy pieniężne (np. emerytalne, rentowe),
- nagrody jubileuszowe,
- możliwość korzystania z niektórych świadczeń socjalnych.
Dziś wiele osób, które przez lata były aktywne zawodowo, formalnie ma krótki staż pracy — bo pracowały np. na zleceniach, dziełach albo jako przedsiębiorcy. Od 2026 roku to się zmieni.
Jak to będzie działać w praktyce?
Od stycznia 2026 roku pracownik będzie mógł złożyć do swojego pracodawcy wniosek o przeliczenie stażu pracy, uwzględniający na przykład:
- prowadzenie działalności gospodarczej (potwierdzone wpisem do CEIDG i opłacanymi składkami),
- zawarte umowy zlecenia i dzieło (najlepiej z dokumentacją ZUS),
- świadectwa odbycia praktyk, staży, wolontariatu,
- dokumenty z zagranicy potwierdzające legalne zatrudnienie.
To pracownik będzie zobowiązany do przedstawienia dokumentów. Pracodawca na tej podstawie zaktualizuje dane kadrowe i — jeśli to konieczne — przyzna dodatkowe uprawnienia (np. wyższy wymiar urlopu).
Dla kogo ta zmiana będzie najkorzystniejsza?
Nowelizacja szczególnie pomoże osobom, które:
- prowadziły działalność gospodarczą przez wiele lat,
- wykonywały pracę na podstawie zleceń i dzieł,
- pracowały za granicą, a teraz są zatrudnione w Polsce,
- zdobywały doświadczenie zawodowe przez staże i praktyki,
- przerywały etatowe zatrudnienie, ale były aktywne zawodowo (np. matki po urlopach macierzyńskich),
- miały trudności z utrzymaniem ciągłości zatrudnienia na umowie o pracę.
Przykład: Jak zmieni się sytuacja pracownika?
Przed 2026 rokiem:
- Zofia prowadziła działalność gospodarczą przez 6 lat, a potem podjęła pracę na etacie.
- Pracodawca nie uznawał jej wcześniejszej aktywności zawodowej — miała tylko 2-letni staż pracy i 20 dni urlopu.
Po 1 stycznia 2026 r.:
- Zofia składa wniosek z dokumentami potwierdzającymi prowadzenie działalności.
- Pracodawca zalicza jej 6 dodatkowych lat do stażu.
- Zofia zyskuje prawo do 26 dni urlopu wypoczynkowego.
Co to oznacza dla pracodawców?
🔹 Korzyści:
- możliwość docenienia doświadczenia zawodowego pracowników,
- większa motywacja i lojalność pracowników z dłuższym stażem.
🔹 Obowiązki:
- konieczność rozpatrywania wniosków o zaliczenie dodatkowego stażu pracy,
- aktualizacja systemów kadrowo-płacowych,
- ewentualne wyższe koszty (dłuższe urlopy, dodatki stażowe).
Warto już teraz rozpocząć przygotowania — np. opracować procedurę składania i weryfikacji wniosków oraz przeszkolić dział kadr.
Czy każda forma aktywności będzie zaliczona?
Nie każda. Ustawa zakłada jasne kryteria:
- aktywność musi być legalna i udokumentowana,
- w przypadku działalności — muszą być opłacone składki,
- umowy cywilnoprawne — najlepiej z ewidencją ZUS lub PIT,
- praktyki, wolontariat — tylko jeśli miały charakter zawodowy i były potwierdzone formalnie.
Nowelizacja nie obejmuje:
- pracy nielegalnej („na czarno”),
- okresów bezczynności zawodowej,
- fikcyjnych umów bez realnego wykonywania pracy.
🚨Co ważne, do stażu pracy będą zaliczane także okresy, w których osoba nie podlegała ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym, jeśli wynikało to z odrębnych przepisów. Dotyczy to m.in. przypadków:
- zwolnień ze składek w czasie pandemii COVID-19,
- ulgi dla młodych (osób do 26. roku życia),
- ulgi na start dla początkujących przedsiębiorców.
Oznacza to, że nawet jeśli w danym okresie nie były odprowadzane składki, to czas ten nadal będzie mógł zostać zaliczony do stażu pracy – o ile zostanie odpowiednio udokumentowany.
Czy zmiany będą działać wstecz?
Tak — nowelizacja przewiduje, że do stażu będzie można zaliczyć także wcześniejsze okresy aktywności zawodowej, sprzed wejścia w życie przepisów, jeśli pracownik przedstawi odpowiednie dokumenty.
To oznacza, że wiele osób będzie mogło „odzyskać” utracone lata stażu pracy.
Kiedy będą przyznawane nowe uprawnienia – sektor publiczny a prywatny
Choć nowelizacja Kodeksu pracy wejdzie w życie 1 stycznia 2026 roku, terminy uzyskania uprawnień różnią się w zależności od sektora zatrudnienia:
🔹 Sektor publiczny
Pracownicy jednostek sektora finansów publicznych (np. urzędy, szkoły, szpitale) zyskają uprawnienia od razu – czyli od 1 stycznia 2026 r.. To oznacza, że po złożeniu wniosku i pozytywnej weryfikacji dokumentów, będzie można od razu uwzględniać nowe okresy w stażu pracy (np. dla celów urlopowych czy dodatków).
🔸Sektor prywatny
W firmach prywatnych wprowadzono 6-miesięczne opóźnienie w przyznawaniu uprawnień. Choć ustawa również zacznie obowiązywać 1 stycznia 2026 r., to uprawnienia z tytułu przeliczonego stażu pracy będą mogły być przyznawane dopiero po 6 miesiącach od daty ogłoszenia ustawy w Dzienniku Ustaw.
📌 Przykład:
Jeśli ustawa zostanie ogłoszona np. 20 grudnia 2025 r., to w firmach prywatnych przeliczenie stażu i przyznanie np. dodatkowego urlopu czy dodatków będzie możliwe od 20 czerwca 2026 r.
Termin składania wniosków – jednakowy dla wszystkich
Zarówno w sektorze publicznym, jak i prywatnym, pracownicy będą mieli 2 lata (do końca 2027 r.) na złożenie wniosku o przeliczenie stażu pracy wraz z dokumentami.
📣 Uwaga: wnioski złożone po tym terminie (np. w 2028 roku) nie będą rozpatrywane, a pracodawca nie będzie zobowiązany do ich uwzględnienia.
Jak się przygotować?
✅ Pracownik:
- Zbierz dokumenty dotyczące swojej aktywności zawodowej (umowy, zaświadczenia z ZUS, CEIDG, referencje, świadectwa staży).
- Sprawdź, czy Twoje składki były opłacane (można to sprawdzić przez PUE ZUS).
- Od stycznia 2026 złóż wniosek do pracodawcy o przeliczenie stażu.
✅ Pracodawca:
- Przygotuj kadry na odbiór i analizę wniosków.
- Ustal procedurę oceny dokumentów i aktualizacji danych kadrowych.
- Monitoruj wpływ zmian na koszty pracy (np. dodatkowe urlopy).
Podsumowanie
📌Od 1 stycznia 2026 roku staż pracy będzie liczony szerzej — z uwzględnieniem różnych form zatrudnienia i aktywności zawodowej.
📌 To historyczna zmiana, która ma na celu wyrównanie szans pracowników, niezależnie od formy wykonywanej pracy.
📌 Pracownicy zyskają dodatkowe uprawnienia (urlopy, dodatki), a pracodawcy będą musieli dostosować się do nowych obowiązków.
📢 Jeśli masz pytania dotyczące nowelizacji lub chcesz sprawdzić, czy Twoja aktywność zawodowa będzie się wliczać do stażu pracy — napisz do nas.